U vàng- U mỡ vàng - Ban vàng mi mắt ( XANTHOMA)

Tổng quan về bệnh U vàng, ban vàng mắt

Bệnh u vàng, ban vàng là một bệnh do rối loạn chuyển hóa lipid, tổn thương cơ bản là các u, các ban vàng. Tổn thương ở mắt thường là các vùng da chuyển thành màu vàng đa kích thước, có thể đối xứng 2 bên, phân chia thành 2 loại:

U vàng: thương tổn là các u màu vàng, kích thước bằng hạt kê đến hạt dẻ hoặc to hơn; có thể riêng rẽ, ít hoặc có thể có nhiều thương tổn.

Ban vàng: là những thâm nhiễm da màu vàng, không nổi cao lên mặt da

Trong đó, các thể lâm sàng bao gồm: U vàng thể củ (xanthomes tubereax); U vàng phẳng (xanthomes plans); U vàng phát ban (xanthomes eruptifs); U vàng ở gân (xanthomes tendineux); U hạt vàng (xanthogranulomatose); U vàng rảI rác (xanthomatoses disseminees).

U vàng không đau nhưng có thể làm vùng da xung quanh hơi ngứa. U vàng có thể phát triển riêng rẽ hoặc theo từng vị trí khu vực trên cơ thể, nhưng thường xuất hiện ở các vị trí:

- Khớp, đặc biệt là đầu gối và khuỷu tay

- Xung quanh mắt

- Chân

- Tay

- Mông

Bệnh u vàng hình thành do đâu?

Lipid huyết tương (lipoprotein) làm nhiệm vụ vận chuyển lipid trong đại thực bào và cholesterol trong máu đi đến các cơ quan khác nhau trong cơ thể.

Tùy vào kích thước và trọng lượng mà lipoprotein trong đại thực bào có thể chia ra thành nhiều loại:

- Chylomicrons

- Lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL)

- Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL)

- Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL)

Bệnh u vàng rất dễ gặp ở những người có lipid huyết tương (lipoprotein) bị rối loạn tăng cao

Tuy nhiên, mức độ mắc bệnh có thể có nguy cơ cao hơn nếu người đó có lượng cholesterol hoặc triglyceride trong máu cao do rối loạn chuyển hóa, bao gồm một số nguyên nhân như:

- Nguy cơ từ một số bệnh ung thư nghiêm trọng có thể là các tế bào ác tính phát triển với tốc độ nhanh không kiểm soát khiến cơ thể bị tổn thương

- Gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường (có thể do chế độ ăn không hợp lý)

- Ở những người mắc phải Hyperlipidemia (máu nhiễm mỡ ở những người có chế độ ăn không lành mạnh cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến sự hình thành tổn thương dẫn đến u màu vàng)

- Rối loạn chuyển hoá (chẳng hạn như ở những người tăng cholesterol trong máu, có thể liên quan đến di truyền, cũng là một nguyên nhân thường gặp của bệnh rối loạn chuyển hóa)

- Gặp ở những người bị tổn thương gan, xơ vữa động mạch do di truyền

- Rối loạn chuyển hóa lipoprotein có thể liên quan đến kết quả của di truyền hay do một số bệnh như là nguyên nhân như đái tháo đường, suy giáp, hội chứng thận hư, tổn thương thận… các loại bệnh rối loạn di truyền này có thể là do lắng đọng mỡ ở da và biểu hiện thành u vàng trên da.

Nguyên nhân gây bệnh

- U vàng ở da thường xuất hiện ở tuổi trưởng thành, tỷ lệ nam và nữ không có sự khác biệt.

- U vàng liên quan đến hội chứng tăng cholesterol máu gia đình thường khởi phát trước 10 tuổi.

- Có thể có hoặc không liên quan tới tăng lipid máu nguyên phát hoặc thứ phát.

- Hội chứng familial dysbetalipoproteinemia.

- Tăng cholesterol máu do ứ mật trong viêm đường mật mật tiên phát hoặc do hội chứng Alagille.

Chẩn đoán u vàng

Việc chẩn đoán u vàng không khó nhờ màu sắc và vị trí đặc trưng của nó.

U vàng thường gặp ở nữ giới, tỷ lệ mắc cao nhất khoảng 40-50 tuổi. Khi mảng u vàng hình thành, nó phát triển chậm đến kích thước nhất định và không bị thoái triển.

Thông thường, chức năng của mí mắt không bị suy yếu, rất hiếm gặp tình trạng sụp mí.

Cách chẩn đoán bệnh u vàng

Bác sĩ da liễu có thể chẩn đoán tình trạng u vàng xanthoma qua hình dáng, vị trí, kích thước (màu vàng hay đỏ, có mặt ở đâu trên cơ thể, kích thước như thế nào…).

Sinh thiết da là một phương pháp có thể được thực hiện để tạo ra các tổn thương nhỏ nhằm kiểm tra sự tăng sinh mô của u vàng xanthoma, cũng như định lượng thành phần lipid bị rối loạn trong mô sinh thiết.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm máu tại bệnh viện để kiểm tra nồng độ lipid trong máu xem bệnh nhân có nguy cơ bị rối loạn lipid máu hay không, cũng như đánh giá chức năng gan và bệnh tiểu đường.

Khai thác bệnh sử cũng cần phải được tiến hành trước khi điều trị u vàng nhằm phát hiện những tiền căn rối loạn lipid máu và yếu tố di truyền của u vàng xanthoma.

Phương pháp điều trị u vàng xanthoma

Hiện nay vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa nguy cơ hình thành u vàng cụ thể. Để duy trì mức lipid huyết tương và cholesterol ở mức thích hợp, bạn cần hình thành một lối sống lành mạnh thông qua việc ăn các thực phẩm tốt cho sức khoẻ và tập thể dục thường xuyên.

Kiểm tra máu định kỳ tại bệnh viện là những biện pháp có thể giúp bạn kiểm soát mức lipid và cholesterol trong cơ thể để hạn chế bị rối loạn lipid máu hay cholesterol do di truyền.

Các phương pháp điều trị khác cho bệnh xanthoma (u màu vàng) bao gồm phẫu thuật cắt bỏ tổn thương, laser hoặc điều trị hóa học bằng axit trichloroacetic.

Tuy nhiên, bệnh u vàng xanthoma vẫn có thể tái phát nếu nguyên nhân thực sự đằng sau đó chưa được điều trị (ví dụ như do di truyền).

Cách điều trị u vàng mí mắt

Có 2 phương pháp kinh điển để cắt bỏ u vàng

1/ Phẫu thuật cắt bỏ U vàng bằng Laser

2/ Phương pháp điều trị u vàng bằng cách bóc bỏ truyền thống

Phương pháp cắt bỏ u vàng truyền thống

Phương pháp này sử dụng dao mổ và các mũi khâu. Phương pháp này rất hiệu quả tuy nhiên cần phải gây tê và để lại sẹo và có nguy cơ bị nhiễm trùng.

Kỹ thuật này đã có từ lâu và đến nay vẫn còn sử dụng, tuy nhiên nó để lại sẹo quanh vùng mắt gây mất thẩm mỹ.

Phẫu thuật viên còn dùng phương pháp này cho rằng sẹo sẽ trông giống những nếp nhăn quanh mắt, dù vậy trong một số trường hợp vết sẹo khá rõ và chỉ được che đi sau khi trang điểm.

Phương pháp sử dụng laser để loại bỏ u vàng

Phương pháp này không để lại sẹo và ít nguy cơ bị nhiễm trùng, nó cũng ít gây chảy máu trong và sau phẫu thuật sẽ được gây tê tại chỗ và bảo vệ mắt suốt quá trình phẫu thuật.

Lợi ích chính của phẫu thuật này là sự chính xác của laser và không để lại sẹo sau khi vết thương lành hẳn.

Hiện nay, đây là phương pháp được ưa thích hơn bởi các bác sĩ da liễu được huấn luyện sử dụng laser Fractional CO2 phẫu thuật chuyên nghiệp.

Tia laser chỉ lấy đi phần ngoài nhất của da từ từ mà không đi sâu vào lớp dưới da sẽ được gây tê tại chỗ cần phẫu thuật và quá trình được tiến hành từ từ, chậm rãi cho đến khi vùng u được lấy đi hoàn toàn.

Laser không đi quá sâu vào mô dưới da vì sẽ để lại sẹo.

Suốt quá trình phẫu thuật, sẽ được đeo kính bảo vệ mắt phù hợp để tránh laser ảnh hưởng đến mắt.

Ưu điểm vượt trội của công nghệ Laser Fractional CO2 điều trị Ban vàng mi mắt?

- Điều trị Ban vàng mi mắt bằng Laser Fractional CO2 có khả năng khoanh vùng và định vị chính xác vùng da bị u mỡ vàng, do vậy quá trình điều trị sẽ không gây xâm lấn, không tổn thương các vùng da lân cận.

- Không gây đau đớn: Trước khi thực hiện điều trị u mỡ vàng bạn sẽ được tiến hành gây tê nên trong suốt quá trình điều trị sẽ không hề có cảm giác đau rát hay khó chịu.

- Thời gian thực hiện nhanh chóng: Với công nghệ này thời gian điều trị u mỡ vàng chỉ mất khoảng 15-20 phút, sau đó bệnh nhân có thể về nhà ngay mà không cần mất thời gian nghỉ dưỡng.

- Giúp rút ngắn thời gian điều trị.

- Đem lại tính thẩm mỹ cao

- Với nguồn năng lượng mạnh mẽ và tia laser thông minh, công nghệ laser Laser Fractional CO2 sẽ tác động chọn lọc lên các vùng u mỡ vàng mà không làm tổn thương các mô lành xung quanh, do vậy sau điều trị bạn sẽ phục hồi nhanh chóng, ít để lại sẹo và thâm, đảm bảo đem lại tính thẩm mỹ cao.